Toontje met zijn varken

Geplaatst op

In het Beestig Bladerboekje vind je maar liefst 4 artikels over het varken, maar we zijn nog lang niet uitverteld over dit beest.
Ook in Oosthoven, deelgemeente van Oud-Turnhout, speelt het varken een heel belangrijke rol!
Jan Aerts vertelt:

In 2022 bestond de Sint-Antoniusverering in Oosthoven 500 jaar. In 1522 waren er twee fundaties, d.w.z. jaarlijkse misintenties die gefinancierd werden met de opbrengsten uit de verkoop van een stuk grond. De verkoop van de offergaven (varkenskoppen) gaat eveneens terug tot de 16de eeuw (1591).
Tot op vandaag is deze traditie blijven bestaan. Elke eerste zondag na 17 januari wordt Sint-Antonius Abt, de patroonheilige van de parochie te Oosthoven gevierd. En in Oosthoven maken ze daar een echt dorpsfeest van. In 2022 kon deze viering omwille van corona geen doorgang vinden.

De heilige Antonius is de machtige beschermer tegen de ziekte en sterfte van het vee. De reden van deze viering zou reeds teruggrijpen tot de 11e en 12e eeuw. In Europa heerste toen een pestziekte die vergezeld ging van hete gezwellen, gekend onder de naam van het Heilig Vuur! Bij de aanroeping van St. Antonius verdwenen de pestziekte en de gezwellen! De eredienst werd vanuit de Dauphiné (Fr.), waar een kloosterorde werd opgericht, naar onze gewesten gebracht. In deze kloostergemeenschappen mestte men een groot aantal varkens, die vooral bestemd waren om de armen te voeren, maar ook tot geneesmiddel van de varkens die door het St. Antoniusvier waren aangetast. De varkens die door de broeders werden opgekweekt, mochten overal vrij rondlopen en niemand durfde het aan om hen kwaad te doen. Hiervan schijnt de benaming straatvarken afkomstig te zijn. Overigens waren de broeders van St. Antonius bij hun bedeltochten meestal vergezeld van een varken voorzien van een bel om de hals.

Op zondag 23 januari 2023 werd alsnog 500 jaar Sint-Antoniusverering te Oosthoven gevierd. Tijdens deze gelegenheid mocht de Oosthovense gemeenschap, in naam van alle Sint-Antoniusvieringen in gans Vlaanderen het label van erkend Immaterieel Vlaams Cultureel Erfgoed in ontvangst nemen. Na de misviering, de paarden- en tractorenzegening, werden de offergaven per opbod verkocht. Nafeesten gebeurde in de feesttent. Laat deze erkenning een boost geven aan de verering in de toekomst.

Voor meer info kan je terecht op: https://immaterieelerfgoed.be/nl/erfgoederen/sint-antoniusvieringen-in-vlaanderen

Foto: archief Heemkundekring Corsendonca
Tekst: Jan Aerts, Oud-Turnhout
Bron: 100 jaar Sint-Antoniusparochie Oosthoven, Willy van Hout, 1998, Heemkundekring Corsendonca

Weerwolf en ander beestig gespuis in Rijkevorsel

Geplaatst op

Heb jij het Beestig Bladerboekje gretig uitgelezen en smaakte dat naar méér?
Met veel plezier trakteren wij je op een toemaatje: het kippenvelverhaal van de Drieboomkeskuil, neergeschreven door Rob Maes uit Rijkevorsel.

Drieboomkeskuil

Felix Heidendal schreef erover in zijn monografie “Rijkevorsel van vroeger tot heden”. Wanneer hij vermelding maakt van bijzondere plaatsen en gebeurtenissen van de vijf oude gehuchten van Rijkevorsel: Houterle, Leemputten, Achterle, Keirschot en Bolk, vermeldt hij over Achterle:  “In de richting van de Achtelse straat op Hoogstraten ligt de Drieboomkeskuil waar men de weerwolf gezien heeft.”

Achtel is een zeer oud gehucht en men treft er de mooie Sint-Antoniuskapel aan die er vermoedelijk in 1194 reeds bestond. Eromheen waren er boerderijen en vele akkers, velden en boskanten. De oudste inwoners hebben  hun voorouders horen vertellen over  “Het Spokeboske”. Het kon daar spoken want men had daar de weerwolf gezien.

De mensen waren zeer beducht voor de weerwolf, en brullen dat die kon. Maar als de weerwolf brulde, was dat een slecht voorteken want dan ging er in Achtel altijd iemand dood.

Zo kwamen er op een zondagnacht een paar jonge boerenzonen in zwaar beschonken toestand voorbij het Spokeboske en het was volle maan. Opeens hoorden ze een verschrikkelijk gebrul en ze konden niet meer verroeren van de schrik.  Ze stonden daar als aan de grond genageld. Het gebrul hield aan en toen sprong er uit het schaarhout plots een briesend wit paard, een paard zonder kop… ja, zonder kop. De jonge kerels waren op slag nuchter en zetten het op een lopen. 
In de ochtend ging hun wedervaren al snel van mond tot mond. Maar wat erger was : er was die nacht weer iemand gestorven. De kleine Achtelse gemeenschap was weer in diepe rouw gedompeld. Er was ook woede, veel woede. De boeren kwamen bij elkaar en besloten dat het zo niet verder kon. Al spoedig kwam het voorstel om het Spokeboske af te kappen. Sommigen vreesden daar voor want zij meenden dat het dan nog erger zou worden. Doch de jonge sterke boerenzonen riepen om vergelding: ze zouden het Spokeboske vernietigen door het helemaal om te hakken. Zo trokken de boerenzonen gewapend met bijlen, hakmessen en boomzagen naar het boske.  Woede maakte hun armen nog sterker dan ze al waren en de ene boom na de andere ging tegen de vlakte. De struiken ondergingen hetzelfde lot. De klus was bijna geklaard tot ze aan de drie laatste bomen kwamen. Ze sloegen erop met hun bijlen maar wat was dat nu …  van die bomen kregen ze geen stukje afgeslagen. De schors van die bomen was zo hard als staal.  De ene na de andere probeerde het maar tevergeefs, het lukte niet. Ze moesten de laatste drie bomen noodgedwongen laten staan. Gefrustreerd en met een slecht gevoel trokken de boerenzonen huiswaarts. Van toen af spraken ze niet meer van het Spokeboske maar wel van Drieboomkeskuil.